Nieuwsgebruik in nieuwe media

Hitsige voorzieningen
krijgen koude douche

door Hans Piët

DEN HAAG - Als consument merk je er (gelukkig) niks van. Maar, achter de schermen van het Nederlandse (!) nieuwsbedrijf is een keiharde strijd gaande. De oude en jonge generatie staan daarbij veelal lijnrecht tegenover elkaar. Want, waar de een vecht om behoud, wedijvert de ander voor vernieuwing.
Zeker in het krantenbedrijf is die voorzichtige aanpak gestoeld op traditie. Wie wel eens in, bijvoorbeeld, de Koninklijke Bilbliotheek in Den Haag is geweest om onderzoek te doen naar voorouders en daarbij kranten uit een ver verleden heeft bekeken, constateert al snel, dat er in de afgelopen honderd jaar nagenoeg niets is veranderd aan vorm en inhoud. Een verandering is, dat kranten de laatste jaren in een wat handzamer formaat worden gedrukt. Bovendien is er de tendens tot korte berichtgeving en grotere foto's. Niet echt ingrijpend - en een verbetering? - maar zoals menig hoofdredacteur zijn medewerkers zal toefluisteren: "Je jaagt de abonnee weg als je te drastisch tekeer gaat. En zeker in deze tijd kunnen we ons dat extra verlies niet permitteren".
Reden waarom een (relatief) jonge krant als Den Haag Centraal van oubolligheid aan elkaar hangt en zo een heel arsenal aan nieuwe lezers misloopt. Dat de jeugd geen krant leest, kan daarbij niet als argument gelden. Zo merkte de oud-hoofdredacteur van Het Vaderland, Augustus Anton Humme, tijdens een bijeenkomst in december 1920, al ietwat ontstemd op: "Wat moet ik doen om jongeren mijn krant te laten lezen!". En hij stond daarin niet alleen. Vrijwel iedere ouder kende in die tijd dat probleem. De geschiedenis leert, dat die interesse vanzelf komt. Volgens de statistieken na of vaak tegen het einde van de studietijd.

Doorgebladerd

Daarmee is niet gezegd, dat jongeren het nieuws niet volgen. De komst van radio, televisie en internet heeft het consumeren ervan een stuk vereenvoudigd. Waar vroeger een krant, week- of  maandblad moest worden doorgebladerd op zoek naar iets interessants, is nu de druk op een knop voldoende. Grappig is wel, dat toekomstige hoofdredacteuren het (in dat opzicht) gemakkelijker lijken te krijgen. Onderzoek wijst uit dat de enorme hoeveelheid beschikbaar nieuws benauwend werkt. Veel mensen voelen zich opgejaagd omdat ze de feiten niet van minuut tot minuut kunnen volgen. En daar komt de rust, die een krant veelal uitstraalt, om de hoek kijken. In zo'n dagblad zijn de zaken immers uitgefilterd en hebben ze vaak (naar gelang de politieke kleur) duiding gekregen.
Bij het binden van die (nieuwe) lezer speelt internet een belangrijke rol. Daarbij is het speerpunt bij het gevecht achter de schermen, dat nieuwe media-redacteuren een andere visie hebben, dan oudere collega's. Aafje Hendriks, die vraagt haar werkgever niet te noemen: "Zo'n nieuwe uitlaatklep als internet vraagt om een frisse benadering. De grootste fout, die je, mijn inziens, dan kan maken, is om als krant een elektronische versie de digitale snelweg op te duwen. Ik kan mij voorstellen dat je dit in het begin, als een soort paniekreactie, doet, bang om een boot te missen, maar daarna ga je toch nadenken! Dan zoek je uit hoe mensen met de pagina's op internet omgaan. Je maakt, zeg maar, een analyse van hun gedrag. En dan vertel ik niets nieuws, als ik zeg dat mensen een hekel hebben aan bijvoorbeeld scrollen of het vergroten of verkleinen van pagina's. Je zal dus, ook visueel, op een andere manier met jouw belangrijkste nieuwsfeiten moeten omgaan. Ik kijk niet gek op als straks, wanneer de nieuwe mediaredacteuren echt invloed krijgen, e-boek en iPad leidend worden bij vormgeving en inhoud. Misschien kunnen adverteerders alvast een handje helpen door meer druk uit te oefenen".

Goede manier

Dat ook het televisiebedrijf weinig kaas heeft gegeten over hoe je op een goede manier met de laatste ontwikkelingen kunt omgaan, komt het best tot uitdrukking in de nieuwsuitzendingen van zowel de publieke als commerciële zenders. Veel kijkers zullen zich zwaar gehandicapt voelen bij de mededeling, dat ze voor meer nieuws op NOS of RTL punt nl moeten zijn. Behalve dat een groot deel van de mensheid nog altijd een computer ontbeert, wordt het idee, dat je de belangrijkste nieuwsfeiten van die dag krijgt voorgeschoteld, zwaar ondergraven. De kracht van die mededeling doet de onschuldige kijker vermoeden, dat als hij het echt wil weten, internet de bron is. Hoewel een NOS-woordvoerder zich verdedigt met: "we hebben maar 20 minuten en daarin kun je niet alles vertellen", ligt de kern van de zaak elders.
Met een cynische blik beschouwd zou je zeggen: er kijkt zeker niemand op die site en met deze mededeling hoopt de omroep dat te veranderen. Want, laten we eerlijk zijn; geruisloos het adres onder in beeld zou voldoende moeten zijn om de geïnteresseerde te stimuleren. Of is het de bedoeling, dat we in het vervolg met de computer op schoot naar die nieuwsuitzendingen kijken? Maar, ook dan schieten de televisiezenders tekort. Die korte verwijzing brengt de kijker namelijk niet direct naar de juiste pagina. Daarvoor is nog heel wat klikken (en onthouden van het onderwerp) nodig. Wat dat betreft, kan de televisiemaker veel leren van de eindredacteur bij een krant. Want, ook hij verwijst (ingegeven door maximale lengtes op bijvoorbeeld de voorpagina) door naar elders in zijn dagblad, maar dan wel met het noemen van het paginanummer en de kop boven het bericht of het verhaal. Hij weet namelijk, dat het scheppen van een dolhof averechts werkt bij de lezer. Het is de beste manier om hem voorgoed kwijt te zijn.


© Haags Nieuws Bureau 2010

Royal Beach Concert

Royal Beach Concert lijkt een
weinig aanlokkelijk evenement

door Hans Piët

SCHEVENINGEN - Het gebeurt zelden, dat je echt al maanden van te voren een fiasco ziet aankomen. Het Royal Beach Concert, dat op 5 juni 2010 in Scheveningen wordt gehouden, zal straks te boek staan als zo'n mislukking. Natuurlijk, het idee is idyllisch, maar krijgt al direct een knauw door het verwachte aantal bezoekers: 70.000. Op zo'n moment vervalt de verwachting om liggend in het zand, met een koel drankje onder handbereik, van goede muziek te genieten. Het heeft - en dat is zeer toepasselijk gezien de locatie - meer weg van te veel haringen in een ton. Maar, dat is niet het enige of liever, het ergste.

In een grijs verleden, om precies te zijn op 30 augustus 1980, werd een eerste poging ondernomen om het Scheveningse strand te gebruiken als festivalterrein. Om de geschiedenis recht te doen; het ging om Noordzee Pop. De bedoeling was er een jaarlijks terugkerende gebeurtenis van te maken. Het affiche loog er niet om. Naast The Rivits (de groep van Jess Roden en Peter Wood), zou de dag worden gevuld met muziek van Urban Heroes, Massada, Rainbow Train, Freelance Band, Schmutz, Peter Change, Jab Jab, Pigeon Drop, Guerilla en Delrose. Initiatiefnemer was de stichting Noordzee Pop met in haar bestuur Jan ten Broek, Henk Gerding, Jaap Huurman, Martin van Liempt, Henk Oonk en Willem Willemsma. Hun beweegredenen voor het festijn hadden niets te maken met het grote graaien van Bob Reiche, de initiatiefnemer van het Royal Beach Concert. Een storm in de nacht van 19 op 20 april 1980 had veel strandtenthouders gedupeerd. Uitgangspunt was de winst van het festijn te laten terugvloeien naar de Vereniging van Exploitanten, als een soort tegemoetkoming in de kosten. Het was ook de reden waarom het (bijna voltallige) Nederlandse muziekgilde klaar stond om mee te werken.

Weersomstandigheden

Dat het een fiasco werd, had direct met de weersomstandigheden te maken. Scheveningen is nu eenmaal geen Malibu. Aan de Noordzeekust leveren zon en regen een constante strijd met elkaar. En op 30 augustus 1980 ging het mis. De regen won het van de zon en het festival viel letterlijk, en om die reden ook figuurlijk, in het water. Als Royal Beach Concert-organisator kun je - niet onterecht - aanhalen dat de faciliteiten waaronder moest worden gewerkt, niet optimaal waren. Zo lekte het dak boven het podium, was er een constant gevaar voor kortsluiting, viel de generator uit, begaf de lichtinstallatie het en wilde het, dankzij vocht, niet echt lukken met het geluid. Dertig jaar later moeten deze zaken, onder welke omstandigheden dan ook, geen probleem meer opleveren. Zeker gezien de sponsor.

Heel gehaaid is, dat de bezoeker voor zijn plaats in het zand moet betalen. En niet echt weinig. Dat voorkomt namelijk dat die liefhebber, ook bij aanhoudende regen, wegblijft. Maar, wat als het zowel regent als stormt - zoals de windkracht 8 bij Noordzee Pop? Op dat moment zullen de popmusici niet om voorrang vechten het podium te mogen betreden. De kick voor een uitzinnige mensenmassa te staan, wordt dan verdrongen door een alom heersende grafstemming, zowel voor als achter het podium. De geschiedenis geeft aan, dat het niet de beste optredens oplevert. Toegiften ontbreken veelal en de composities worden afgemeten gepresenteerd omdat het verlangen naar de kleedkamer overheerst.

Weinig risico's

Uit de programmering blijkt, dat de organisatie weinig risico's neemt. Met Bon Jovi, Kane en Di-rect worden gevestigde namen gepresenteerd. Hun cv's staan als een huis, al ontbreekt veelal het muzikale avontuur. Toch zou de aanlokkelijkheid van het affiche snel kunnen omslaan in ergernis. En dat heeft dan vooral met de plaats van het podium te maken: bij het havenhoofd. Misschien had de gemeente Den Haag dit jaar niet zo gretig met haar vergunning moeten zwaaien. Scheveningen ondergaat namelijk een metamorfose. Zo wordt tot 2013 de tijd genomen om de boulevard op te knappen. Dat is prachtig, maar het betekent wel, dat bij drie strepen zon het hele gebied, dankzij auto, fietser en voetganger vaststaat. De chaos op bijvoorbeeld de Westduinweg is, steeds opnieuw, niet te overzien. En dan is er sprake van slechts een fractie van de 70.000 man die wordt verwacht. Reden hiervoor is, dat het in Scheveningen ontbreekt aan ontsluiting. Het dorp blijft op zulke momenten een logistieke ramp. Fileleed is dus op voorhand te voorspellen met, achteraf, verhalen als ''Ik heb nog net de laatste nummers van Bon Jovi meegemaakt, voor de rest heb ik in de auto gezeten. Had ik maar nooit een kaartje gekocht''.

Nieuwsgierig

Je kunt Scheveningen afsluiten voor verkeer, maar echt helpen doet het niet. Bij mooi weer blijft de Hagenaar nieuwsgierig. En het zal hem zo een worst wezen of hij iets van de optredende artiesten ziet. Hen horen is voldoende. Dat alleen al zal een enorme drukte genereren. Op dat moment zal tevens blijken, dat al die busreizigers afzetten op het Norfolkterrein niet afdoende is. Mogelijkheden daar zijn beperkt. Bovendien blijft de toegangsweg te smal voor veel heen en weer rijden. Extra handicap daarbij is de toegang tot de Kranenburgweg met zijn hobbels.

Het blijft een indrukwekkend streven mensen aan te moedigen met het openbaar vervoer te komen en bussen, naar het festivalterrein, in te zetten, maar dat het een chaos wordt, is eigenlijk op voorhand te voorspellen. Tenzij het blijft bij die paar weggegeven kaarten. Dan is een idyllische eerste editie niet uitgesloten.

© Haags Nieuws Bureau 2010